I - ZAPADLISKO PRZEDKARPACKIE
C4 -
ANTYKLINORIUM DOLNEGO SANU
Zapadlisko zajmuje różne powierzchnie. W rejonie Krakowa, gdzie Wyżyna Śląsko-Krakowska kontaktuje niemal bezpośrednio z Karpatami, szerokość wynosi kilka kilometrów. W tej strefie na skutek podniesienia skał podłoża i przewężenia wychodni osadów neogeńskich utworzył się rygiel krakowski, który dzieli zapadlisko na części: wschodnią (ciągnie się przez Nizinę Sandomierską na Ukrainę i do Rumunii) i zachodnią (mniejsza; tereny Wyżyny Śląsko-Krakowskiej; sięga do basenu wiedeńskiego). płaszczowiny karpackie, tak że w niektórych miejscach leżą na miocenie autochtonicznym. Osady miocenu na północy zapadliska leżą prawie poziomo lub są nachylone pod małym kątem; pocięte uskokami związanymi z ruchami pionowymi. W części południowej są zaburzone tektonicznie; sfałdowane.
W zapadlisku wyraźnie zaznaczyło się w neogenie zróżnicowanie osadów dotyczące stratygrafii i rozwoju facjalnego. Kierunek tych zmian to północ-południe (basen zewnętrzny-basen wewnętrzny) ewentualnie wschód-zachód. Osady basenów sedymentacyjnych różnią się miąższością osadów i wykształceniem facjalnym. W basenie wewnętrznym powstały osady o znacznej miąższości (ilaste) oraz facji chlorkowo-siarczanowej (złoża soli kamiennej) i głębsze facje. W basenie zewnętrznym utworzyły się osady płytkiego morza, lagunowe, siarczanowo-węglanowe (z nich powstały złoża siarki). Zmienność litologiczna bardzo utrudnia przeprowadzenie korelacji osadów w zapadlisku.
Sedymentacja osadów w zapadlisku odbywała się nierównomiernie; wydziela się cztery etapy powstawania (pierwszy - edenburg, drugi - otnang-karpat, trzeci - baden, czwarty - sarmat), stąd wynikają znaczne zróżnicowania stratygraficzne i miąższościowe w poszczególnych profilach zapadliska. Najpełniejsze wykształcenie mają morskie osady neogenu na wchodzie. W tej części wyróżnia się osady wszystkich etapów, natomiast w części zachodniej - brak pierwszego. Z polskiej części zapadliska morze wycofało się po sarmacie, a osady morskie miocenu zostały gdzieniegdzie erozyjnie usunięte. W części południowej zaś utwory te zostały przykryte przez
Copyright 2011-2024 bohun
Wykorzystywanie materiałów zamieszczonych w Geotydzie
bez zgody właściciela praw autorskich jest zabronione