BOCHNIA

Kopalnia uważana za najstarszy w Polsce ośrodek wydobywczy soli i najstarszy w Europie zakład przemysłowy działający nieprzerwanie od XIII wieku. 23 czerwca 2013r. została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Kilkanaście milionów lat temu w miocenie, u czoła nasuwających się od południa Karpat, istniało morze. Spływające do niego rzeki dostarczały materiał, tworząc zlepieńce, piaskowce, iły, muły. Gdy zbiornik uległ spłyceniu, z odparowującej wody utworzyły się sole. Zjawisku temu sprzyjał ciepły i suchy klimat. Następnie morze znów się pogłębiło i rzeki ponownie nanosiły materiał okruchowy. W efekcie powstały warstwy grabowieckie i chodenickie zalegające ponad solami. Nieustannie nasuwające się Karpaty doprowadziły do sfałdowania i przemieszczenia tych utworów w kierunku północnym. Sole straciły wtedy swoją sztywność - stały się plastyczne i w miejscach silnych nacisków warstwy zmniejszały swoją miąższość, a "przepływając" do miejsc o mniejszym nacisku - zwiększały ją. Dlatego też warstwy solne mają zróżnicowaną grubość; niekiedy swym kształtem przypominają soczewy. O znacznej sile, pochodzącej z nasuwania się Karpat, świadczą także warstwy bardzo mocno powyginane w okolicach Bochni. Tworzą one liczne synkliny, antykliny oraz łuski.

Taka budowa geologiczna spowodowała, że eksploatacja soli była niezwykle trudna i kosztowna. Po wydobyciu znacznej części złoża zaniechano jej pozyskiwania. Jednak - wykorzystując nasycanie się powietrza w podziemnych wyrobiskach różnymi związkami (m.in. magnezu, wapnia), jego czystość (brak flory bakteryjnej, grzybów), stałą temperaturę - urządzono w podziemnych wyrobiskach komory lecznicze użytkowane dziś w subterranoterapii m.in. do leczenia infekcji, alergicznych nieżytów dróg oddechowych i alergicznych schorzeń skóry.

W kopalni utworzono także 27 stanowisk dokumentacyjnych, które objęto ochroną od 5 grudnia 2005r. Przez miasto zaś przebiegają dwa szlaki przedstawiające miejsca związane z eksploatacją solnego złoża: NaCl i solny oraz jeden pokazujący małopolskie obiekty geoturystyczne - Małopolski Szlak Geoturystyczny.