POGORZYCE

Nieczynny kamieniołom wapienia położony w szczytowej części Góry Bukowicy. Dokładna data jego założenia nie jest znana, jednak przedsiębiorstwo o nazwie Wapienniki Pogorzyckie wymieniane jest od początku XX wieku. W skład zakładu wchodził także wapiennik położony u zbiegu ulic Wapiennej i Szymanowskiego oraz linia kolejowa łącząca go z kamieniołomem. Wapiennik funkcjonował do lat 50-tych ubiegłego stulecia (niestety nie zachowały się po nim żadne ślady), a kamieniołom - po ponad dekadzie przerwy w działalności - został porzucony na przełomie lat 70-tych i 80-tych. Decydujący wpływ na zaniechanie eksploatacji miała duża zmienność własności skał utrudniająca uzyskiwanie standardowych produktów.

O lokalizacji pogorzyckiego kamieniołomu zdecydowały korzystne warunki geologiczne - północny stok wzgórza znajduje się bowiem na krawędzi bloku Płazy uformowanej przez uskok Źrebce-Libiąż. Wykorzystano zatem możliwość łatwego udostępnienia złoża, gdyż na tym odcinku praktycznie bez nadkładu odsłaniał się cały jego profil. Wydobywano tutaj wapienie triasowe należące do najniższej części triasu środkowego - warstwy gogolińskie. Początkowo urabianie skał skupiało się w zachodniej części północnego stoku; pozostały po nim widoczne pośród zarośli betonowe fundamenty urządzeń przeróbczych oraz tzw. nadgabaryty. W niemal niezmienionym stanie od czasu zakończenia pierwszego etapu eksploatacji (trwającego do lat 60-tych XX wieku) zachował się zaś obecny górny (starszy) poziom kamieniołomu, gdzie w górnych partiach skarpy wysokiej na niemal 15m zbudowanej z wapieni gogolińskich górnych miejscami odsłaniają się wapienie faliste. Cała ściana jednak jest dość mocno zarośnięta, co utrudnia obserwacje; u podnóża utworzyły się osypiska oraz większe bloki, wśród których znaleźć można skamieniałości małżów z gatunku Lima striata i Pleuromya. Dolny poziom kamieniołomu założono w latach 70-tych ubiegłego stulecia, pogłębiając istniejące wcześniej wyrobisko. Odsłaniają się w nim warstwy gogolińskie dolne; na szczególną uwagę zasługują gruboławicowe, stosunkowo czyste wapienie widoczne w dolnej części profilu.

Odsłonięcia wapieni gogolińskich w pogorzyckim kamieniołomie uznawane są za ważne stanowisko dokumentacyjne dla stratygrafii triasu regionu śląsko-krakowskiego. Wprawdzie nie zachowały się one zbyt dobrze, jednak nadal możliwe jest śledzenie następstwa warstw w profilu. Występuje tu także trzeciorzędowy kras kopalny (w tym kanały krasowe z bogatą szatą naciekową) będący osobliwością geologiczną, w którym znajdowano perły jaskiniowe.