GALMAN

Przysiółek wsi Ostrężnica, w rejonie którego eksploatowano rudy cynku i ołowiu. Historia ich wydobycia obejmuje okres od końca XIII wieku aż do roku 1921, kiedy zamknięto największą z tutejszych kopalni - Katarzynę. Obszar eksploatacji obejmował okolice Płoków, Lgoty, Ostrężnicy, Nowej Góry, Psarów, a także Czernej. Należał on do tzw. rejonu lgockiego - olkuskiej części cynkowo-ołowiowych złóż regionu śląsko-krakowskiego zaliczanego do jednego z najbogatszych w Europie; pierwsze pisane źródła o ich wydobyciu pochodzą z połowy XII wieku.

Najstarsze ślady świadczące o tutejszych pracach górniczych znaleziono w okolicy Ostrężnicy i Płoków; pochodzą z końca XIII wieku. Po roku 1400 eksploatacja objęła dawne i nowe partie złóż; rudy jednak były ubogie i występowały w formie rozproszonej; osiągnięto wówczas poziom wodonośny. W XV stuleciu w Nowej Górze wydobywano rudę ołowiową z domieszką srebra, a w 1501r. funkcjonowała kopalnia z żyłami złota. Do połowy XVI wieku istniały tu kopalnie Włocławka, Gzynek, Świerczyna, Osika, Śródpoście. W połowie wieku XV kopalnie istniały także w Psarach, a z końca tego stulecia i początku następnego pochodzą informacje o pracach prowadzonych w Lgocie. Najbardziej ożywione górnictwo panowało wówczas w Gorenicach i Ostrężnicy, gdzie czynne były kopalnie Gruszka, Wapowska, Żeglarka, Terle, Krzywa, Hynkowska, Szczęsna i Lipia. Największy rozwój górnictwa ołowiu przypadł na wiek XVI i pierwszą połowę XVII, kiedy zaczęto eksploatować także złoża galmanu wcześniej traktowanego jako skałę płoną odrzucaną na usypiska; w drugiej połowie XVII wieku kopalnie galmanu działały m.in. koło Ostrężnicy i Psarów. Galman wywożono Wisłą do Gdańska, a stamtąd do Szwecji, gdzie wykorzystywano go do produkcji mosiądzu. Ok. 1720r. spławiano stąd niemal 300t galmanu rocznie, a w drugiej połowie XVIII stulecia - prawie 200t. Z końcem XVIII wieku jednak jego eksport ustał i kopalnie były nieczynne do ok. 1820r.,