SZTOLNIA GALMANOWA

Zwana także Sztolnią Pod Bukami pozostałość po górniczej eksploatacji rud kruszców w okolicy Czernej. Zlokalizowana jest w północno-wschodnim zboczu Doliny Czernki. Podobny obiekt, jednak znacznie mniejszy, znajduje się w pobliskiej Jaskini Pod Bukami - zachodnie wejście do niej prowadzi przez stary kopalniany chodnik powstały podczas wydobywania tutejszych surowców.

Początki górnictwa w rejonie Czernej sięgają XVI wieku; z roku 1556 pochodzi poświadczenie eksploatacji w tym rejonie. Jednak niewielkie zasoby tutejszych złóż triasowych dolomitów kruszconośnych zadecydowały o krótkim działaniu ośrodków wydobywczych; na szerszą skalę wydobycie prowadzono w rejonie Galmanu. Ożywienie górnictwa rudnego miało tu miejsce jeszcze w XIX wieku, a pozostałością po nim jest właśnie Sztolnia Galmanowa i liczne zapadliska zlokalizowane na szczycie wzniesienia oraz przy zabudowaniach klasztoru Karmelitów Bosych w Czernej.

Sztolnia ma ok. 500m długości; wejście do niej zabezpieczone jest metalową kratą w celu ochrony stanowiska nietoperzy. Rozpoczyna się niską Salką Wejściową, której przedłużenie stanowi Ciąg Galmanowy kończący się zaciskiem (najprawdopodobniej zamyka tę część sztolni); łączy się on w trzech miejscach z prawie równoległym - najobszerniejszym w tej sztolni - Ciągiem Przodowników Pracy. Oba te korytarze zaczynają się w poprzecznej względem Salki Wejściowej szczeliny skalnej przekształconej w nieregularny korytarz o wysokości miejscami dochodzącej do 6m; zachowała się w nich kamienna obmurówka; po dwóch zakrętach doprowadza on do Partii Przodkowych. Ciąg Przodowników Pracy zaś kontynuuje się w głąb masywu; odchodzą od niego dwa korytarze (w lewo - Ciąg z Wodą oraz żyła włóknistego kalcytu; w prawo - ciasne Partie Osypiskowe przechodzące w Labiryncik I i II); kończy się obszernym Przodkiem. Partie te mają zagmatwany przebieg i liczne boczne szczeliny z odnogami. Ciekawostką są tu interesujące formy przypominające wymycia wodne w stropie jednego z małych rozszerzeń - tzw. rybie łuski; charakterystyczne są tu także osypiska.