BARCZA

Rezerwat przyrody nieożywionej o powierzchni 14,58ha utworzony 18 maja 1984r. Obejmuje dwa kamieniołomy, w których od roku 1773 eksploatowano dolnodewońskie piaskowce kwarcytowe. Wykorzystywano je do budowy dróg.

Kamieniołom północny nazywany jest Baryłą. Pochodzi ona od nazwiska górnika, który zginął tutaj w latach 70-tych XX wieku podczas prac wydobywczych. Nastąpiło wówczas przebicie pokrywy skalnej na głębokości 25m do obecnego poziomu lustra wody. Ludzie ratowali się ucieczką, jednak jeden z górników nie zdążył ujść z życiem i zginął. Jego nagrobek znajduje się nieopodal miejsca śmierci. Wydarzenia te potwierdziła eksploracja dna kamieniołomu, podczas której znaleziono porzucone ewidentnie w pośpiechu narzędzia pracy, szyny oraz wózki.

Drugi z kamieniołomów znajduje się na południowy-wschód od Baryły i znany jest jako Byk. Również zalany jest wodą; w jego wschodniej części widoczne są, wietrzejące na czerwono (pierwotnie jasnoszare), średnio- i gruboławicowe piaskowce drobnoziarniste nachylone ku północy pod kątem 20°. Nad nimi występuje czerwona gliniasta zwietrzelina, a w niej - ławica zielonych pyłowców interpretowana jako tufity. Buduje je pył dolnodewońskich wulkanów aktywnych wówczas w okolicy. Profil ten stanowi dolną część dewonu dolnego, a górną - piaskowce odsłaniające się na Bukowej Górze.