ŁAWĘCZNA

Wzgórze zlokalizowane w zachodnim przedłużeniu miedzianogórskiej strefy złożowej, z którego do połowy XIX wieku wydobywano pokładowe rudy żelaza o genezie wietrzeniowej. W pobliskiej Bobrzy, gdzie na przełomie XVI i XVII wieku wybudowano pierwszy na ziemiach polskich wielki piec, wytapiano z nich surówkę.

Złoże, podobnie jak w Miedzianej Górze, występuje w obrębie stromo nachylonej strefy tektonicznej między piaskowcowo-ilastymi utworami dolnego dewonu a węglanowo-marglistymi górnego i środkowego dewonu. W strefie pierwotnej iłów złożowych obecny jest także podobny zespół minerałów rudnych - głównie limonity i hematyty. Źródłem żelaza mogły być również dolomity środkowodewońskie tektonicznie zaklinowane w obrębie strefy złożowej i na jej południowym skraju wykazujące przejawy silnego wzbogacenia (najczęściej jako sieci żyłek ankerytowych).

Eksploatację złoża rozpoczęto zapewne w momencie uruchomienia pieca w Bobrzy (1613r.). Prowadzono ją metodą wieloszybikową polegającą na wydobywaniu rud z płytkich szybów sięgających do wód podziemnych; trwała w latach 1645 i 1677. Gdy potrzeby były mniejsze niż zapotrzebowanie, rudy składowano na dłuższy czas obok szybów. Kopalnie na Ławęcznej zamknięto ok. 1690r.; osiągnęły one wówczas głębokość ok. 40m. W czasach późniejszych były one okresowo czynne, jednak dopiero w latach 1825-26 powtórnie zainteresowano się tutejszym złożem. Jego długość określono na ok. milę; miąższość - 3,5m; zawartość żelaza - 30-40%. Do 1827r. wykonano więc pięć szybów, z których jeden miał 75m głębokości i przekrój 4,2m na 2,7m. Podczas wydobycia pojawiły się jednak znaczne dopływy wód podziemnych, przez co w 1830r. kopalnię zamknięto. Eksploatację wznowiono jeszcze w latach 1838-40, uzyskując ponad 420m3 rudy. Po 1923r. wykonano otwory badawcze, lecz nie stwierdzono złoża o znaczeniu gospodarczym.

Do czasów współczesnych po górniczej działalności prowadzonej na południowym i zachodnim stoku wzniesienia Ławęczna zachowały się liczne ślady. Dominują wśród nich niewielkie zagłębienia otoczone pierścieniami hałd pochodzące sprzed XIX wieku, które świadczą o wieloszybikowej metodzie eksploatacji. Częste są także nieregularne płytkie zagłębienia (zdeformowane leje szybowe) oraz zapadliska powstałe w miejscach zawalonych wyrobisk górniczych.