ŹRÓDŁO SZTOŁY

Zwane także Źródłem w Żuradzie oraz Źródłem Krzysztofa; 31 stycznia 2002r. zostało uznane za pomnik przyrody nieożywionej. Jest głównym zasileniem Sztoły - rzeki o długości 13km nieposiadającej ciągłości; uchodzi ona do Białej Przemszy pod Sławkowem. Okresowość Sztoły można zaobserwować w rejonie osiedli Polis, Podpolis, przed zalewem Leśny Dwór w Bukownie, a także tuż powyżej źródła. Jest ona wynikiem leja depresyjnego powstałego na skutek odwadniania pobliskich wyrobisk piasku oraz olkuskich kopalń cynkowo-ołowiowych. Źródło jednak nie zanikło, gdyż wypływa z głębszych, starszych warstw geologicznych.

Źródło Sztoły ma charakter podzboczowy, przykorytowy, spływowy, szczelinowo-krasowy. Wypływa ze środkowotriasowych wapieni, margli i dolomitów przykrytych plejstoceńskimi osadami fluwioglacjalnymi. Jego skład chemiczny nie uległ zmianie wskutek działalności rolniczej i osadnictwa, na co wskazuje niska zawartość jonów NO3-. Jednak w związku z tym, iż utwory triasowe są słabo izolowane przed przenikaniem do wód podziemnych zanieczyszczeń pochodzących z powierzchni terenu, w wodzie tej mogą się okresowo pojawiać zanieczyszczenia bakteriologiczne i chemiczne. Skład chemiczny [mg/l]: Ca++ 72,7; Mg++ 32,6; Na+ 1,4; K+ 0,6; NH4+ 0,039; HCO3- 290,4; SO4-- 62,5; Cl- 5,8; NO3- 2,3. Jest to zatem woda wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowa o mineralizacji wynoszącej 468,4mg/l; wydajności - 65,4l/s; temperaturze - 8,6°C; przewodności elektrolitycznej - 0,549mS/cm; pH - 7,47.