BUDOWA GEOLOGICZNA

Piętro strukturalne to kompleks skał oddzielonych w stropie i spągu od zespołów przyległych powierzchniami regionalnych niezgodności strukturalnych o znacznych wartościach kątowych. Są to więc kompleksy skał mające własny styl tektoniki i często wykazujące odrębność zespołów skalnych (magmatyzm, metamorfizm). Niezgodności między nimi związane są z zakończeniem orogenez. Na obszarze Polski wyróżniono cztery piętra strukturalne: prekambryjskie, kaledońskie, waryscyjskie, alpejskie.

Jednostki tektoniczne wydzielone więc zostały na podstawie geodynamicznego rozwoju i czasu powstania. Są nimi (wg J. Znosko): platforma prekambryjska, paleozoidy (Góry Świętokrzyskie, Sudety) wraz z zapadliskami paleozoicznymi, platforma paleozoiczna, alpidy (Karpaty, zapadlisko przedkarpackie).

Jednak podział Polski na cztery wielkie jednostki, ze względu na ich znaczne zróżnicowanie, jest mało przydatny. Dlatego też w praktyce geologicznej stosuje się podział na mniejsze jednostki. Umożliwia to późniejszą ich charakterystykę, która zawierać musi takie elementy jak: litostratygrafię, tektonikę, miąższości równowiekowych struktur i charakterystykę procesów endogenicznych (magmatyzm, metamorfizm). W celu wyjaśnienia genezy tych jednostek, oprócz badań geologicznych, prowadzi się również prace geofizyczne, obejmujące głębokie strefy skorupy ziemskiej.

Jednostki geologiczne znajdujące się na terenie Polski (wg W. Pożaryskiego): platforma prekambryjska (wyniesienie Łeby, obniżenie perybałtyckie, wyniesienie mazursko-suwalskie, obniżenie podlaskie, wyniesienie zrębowe podlasko-lubelskie), synklinorium brzeżne (niecka pomorska, niecka warszawska, niecka lubelska), antyklinorium środkowopolskie (wał pomorski, wał kujawsko-kutnowski, Góry Świętokrzyskie, antyklinorium dolnego Sanu), synklinorium szczecińsko-łódzko-miechowskie (niecka szczecińska, niecka mogileńsko-łódzka, niecka miechowska), monoklina przedsudecka, monoklina śląsko-krakowska, Sudety, niecka górnośląska, zapadlisko przedkarpackie, Karpaty zewnętrzne (fliszowe), Pieniński Pas Skałkowy, niecka podhalańska, Tatry.