DOLOMIT ZE ZBRZY

Najstarsza skała osadowa odsłaniająca się na powierzchni w rejonie krakowskim. Występuje w obrębie antykliny Dębnika - struktury powstałej w czasie fałdowania hercyńskiego lub będącej wynikiem wygięcia się warstw na, znajdującym się poniżej, lakkolicie. Wychodnie skalne zlokalizowane są mniej więcej w połowie Wąwozu Zbrza, a u jego wylotu w Dubiu skała jest wydobywana. Obydwa miejsca wystąpień skały łączy czerwona Ścieżka Dydaktyczna Doliny Racławki.

Wiek skały został określony na środkowy dewon - żywet. Na świeżym przełamie jest ona grafitowa, prawie czarna; na powierzchni zwietrzałej - szara. Tekstura: zbita, bezładna, miejscami porowata; struktura: sparytowa. Skład mineralny: dolomit i sproszkowany piryt. Po przełamaniu wydziela zapach siarkowodoru. W skale występują liczne żyłki kalcytowe i dolomityczne, które wzajemnie się przecinają - należą więc do różnych generacji.

Dolomity ze Zbrzy eksploatowane są w wielopoziomowym kamieniołomie stokowym w Dubiu. Wykazują one tutaj grube, bardzo grube, rzadziej średnie uławicenie; nachylone są ku wschodowi. W dolnej części kamieniołomu warstwy są wyraźnie zaburzone. Być może jest to wynik dewońskiego fałdowania dysharmonijnego, gdzie utwory margliste uległy większemu sfałdowaniu niż dolomityczne. Według innej koncepcji forma ta może być produktem osuwiska podmorskiego, które zostało zainicjowane przez wstrząs sejsmiczny. Dlatego materiał jest zdiagenezowany - uległ wówczas niewielkiemu przemieszczeniu. W ścianie widoczna jest także szaro-rdzawa strefa pionowo przecinająca warstwy dolomitu - dolnopermska dajka porfirowo-andezytowa pochodząca od znajdującego się poniżej lakkolitu.