JASKINIA RAJ

Efekt działania trzeciorzędowych i czwartorzędowych procesów krasowych. Rozwinęły się one w płytkomorskich osadach - środkowodewońskich wapieniach. Jest jedną z trzech europejskich jaskiń, w której tworzyły się perły jaskiniowe. Stanowi ona także najbardziej na północ wysunięte stanowisko człowieka pierwotnego. W namulisku znaleziono szczątki prehistorycznych zwierząt: mamuta, nosorożca włochatego, niedźwiedzia jaskiniowego, będących obiektem polowań i szukających w jaskini schronienia.

Jaskinia Raj została odkryta w 1964r. przez uczniów krakowskiego Technikum Geologicznego. Jej korytarze mają 240m długości, z czego udostępniono 180m. Temperatura w jej wnętrzu oscyluje w granicach 8-10°, a wilgotność dochodzi do 95%. Chroniona jest jako rezerwat przyrody nieożywionej od 5 października 1968r.

Do wnętrza jaskini prowadzi sztuczna sztolnia o długości 21m, pełniąca rolę śluzy zabezpieczającej mikroklimat. Tuż za nią znajduje się obszerna Komora Wstępna, łącząca trzy ciągi korytarzy jaskini. W górnej części komory usytuowany był otwór, którym odkrywcy dostali się do jaskini. W kolejnej sali - największej w całej jaskini - Komorze Złomisk widać ogromne głazy, które oderwały się od stropu, po czym zostały pokryte naciekami. Na uwagę zasługuje Harfa - kolumna naciekowa, prześwitująca po podświetleniu. W następnej komorze - Sali Kolumnowej - znajdują się pełne uroku kolumny naciekowe i stalaktyty, a w ścianach - liczne skamieniałości koralowców. Jej dno zaś pokrywają jeziorka, misy martwicowe i pola ryżowe oraz luźne nacieki w kształcie kulek - perły jaskiniowe. Przerzucony nad niewielkim jeziorkiem mostek prowadzi do Sali Stalaktytowej. Występują tu setki stalaktytów w rożnych stadiach rozwoju. Ich liczba sięga ponad 200szt/m2. Na spągu występują stalagmity oraz nacieki zespolone tworzące ciekawe formy np. kolumnę naciekową zwaną Pagodą. Kolejnym fragmentem jaskini jest Sala Wysoka ze stropem 8m ponad poziomem chodnika. Następna sala, znana już - Komora Wstępna, doprowadza do wyjścia z jaskini.