NIEBIESKIE ŹRÓDŁA

Grupa trzech wywierzysk o obszarze infiltracyjnym obejmującym ok. 400km2 powstałych w sąsiedztwie uskoków tektonicznych. Znane są od XVIII wieku; nazwano je od oryginalnej barwy wody i określano je dawniej jako Modry Stok, Modre Wody, Błękitna Woda, Błękitne Źródła. Uznano je za zabytek, jednak obecnie chronione są pod postacią krajobrazowego rezerwatu przyrody.

Niebieskie Źródła utworzyły się na rozdzielonym południkowo poprzez dział wodny I rzędu pomiędzy dorzeczami Odry i Wisły na część zachodnią obniżającą się ku dolinie Warty oraz wschodnią nachyloną ku dolinie Pilicy. Wody spływają do nich z poziomu alimentacyjnego obejmującego kompleks lasów Smardzewickich, a wypływają pod ciśnieniem hydrostatycznym poprzez uskoki, tworząc tzw. limnokreny (baseny wywierzyskowe). Na ich dnie widoczny jest piasek wypłukiwany przez wodę z warstw, którymi migruje ona ku górze. Utwory te zaś zdeponowane zostały przez lądolód skandynawski, który przykrył skrasowiałe wapienie jurajskie stanowiące środowisko migracji wód podziemnych. Występująca tutaj pokrywa utworów polodowcowych charakteryzuje się jednak stosunkowo niewielką miąższością, to też w wyniku procesów erozji i denudacji rzeźba przedlodowcowa jest stopniowo odsłaniana. Szczególnie zauważalne jest to w dolinie Pilicy.