WIELKANOC

Nieczynny kamieniołom wapieni jurajskich i kredowych ulokowany w jednej z trzech miejscowości na świecie, a jedynej w Polsce, noszącej nazwę Wielkanoc. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 12 czerwca 1382r., aczkolwiek za datę jej powstania przyjmuje się rok 1369. Znana jest także ze Źródła Ireny, któremu przypisywane są cudowne właściwości.

Od turonu po santon Wielkanoc znajdowała się na podgórskim progu krakowskim. Funkcjonował on jako jednostka paleogeograficzna rozdzielająca dwa głębsze baseny: duńsko-polski położony na północnym-wschodzie i opolski ulokowany na południowym-zachodzie. W generalnie transgresywnych utworach późnej kredy na progu krakowskim osadzały się utwory płytkowodne; sedymentacja była jednak przerywana częstymi epizodami erozji, gdyż jednostka ta - zanim została ostatecznie pogrążona w późnym santonie - podlegała okresowo silnej działalności falowania i prądów dennych.

Kamieniołom w Wielkanocy zlokalizowany jest w obrębie rowu tektonicznego o szerokości ok. 300m i rozciągłości NNW-SSE. Na utworach triasowych o miąższości do 60m zalegają tutaj skały kredowe, a na nich środkowo- i górnojurajskie. Wszystkie warstwy charakteryzują się delikatnym upadem w kierunku północno-zachodnim. W kamieniołomie zaś odsłaniają się górnojurajskie wapienie skaliste o miąższości ok. 10m z licznymi skamieniałościami gąbek i wydrążonymi otworami będącymi śladami po działalności organizmów żywych stanowiących najstarszą sekwencję osadów. W środkowej (młodszej) części profilu wapieni widoczne są krzemionkowe gąbki, wydrążone otwory, skorupiaki i amonity. W górnej (najmłodszej) części zaś wapienie zawierają krzemionkowe gąbki, wydrążone otwory, szkarłupnie oraz pojedyncze kuleczki echinoidów; miejscami występują w nich podłużne otwory z pozostałościami korali. W całej sekwencji wapienia zaobserwować można także żółtawe płytkowe wewnętrzne osady o grubości do 5mm z laminami osiągającymi miąższości do ok. 1mm. Ich charakterystyka wskazuje na późniejszy okres powstania (prawdopodobnie kreda). Ku północnemu-zachodowi wapienie zostają zastąpione przez margle i wapienie margliste. Wyżej zalegają zaś górnokredowe piaskowce glaukonitowe, konglomerat i wapienie glaukonitowe o miąższości ok. 5m.