PRZEŁOM DUNAJCA

Jeden z piękniejszych obiektów krajobrazowych Polski i Europy. Składa się z siedmiu malowniczych meandrów ujętych w jarze, którego ściany osiągają nawet 500m wysokości, a szerokość miejscami wynosi zaledwie kilkanaście metrów. Przełom ma charakter antecedentny, czyli powstały wskutek powolnego rozcinania pasma górskiego wypiętrzanego poprzecznie do biegu erodującej rzeki. Rozpoczyna się poniżej Sromowców Niżnych, kończy - w Szczawnicy; jego długość wynosi ok. 8km, w linii prostej zaś - niespełna 3km. Włączony do Małopolskiego Szlaku Geoturystycznego.

Geneza Przełomu Dunajca jest skomplikowana i nie została jeszcze całkowicie wyjaśniona. Przyjmuje się, że formowanie rzeźby Pienińskiego Pasa Skałkowego przez erozję wodną i denudację sięga młodszego trzeciorzędu. Pierwotnie rzeki płynęły na południe, jednak po ustąpieniu morza z Kotliny Sądeckiej, Dunajec zaczął kierować swe wody ku północy. Wówczas ukształtował się system cieków zbliżony do obecnego i mniej odporne na czynniki niszczące utwory fliszowe (margle, łupki, zlepieńce, piaskowce) zostały usunięte. Spod ich pokrywy zaczęły wyłaniać się skały zbudowane z twardych wapieni rogowcowych, bulastych i krynoidowych (dziś dominujących w Pieninach), które były i są nadal wypreparowywane z osłony skałkowej (mało odpornych na denudację wapieni i margli). Dalsze wcinanie się Dunajca w ciągle wypiętrzający się grzbiet Pienin doprowadziło do uchwycenia meandrów - powstałych we fliszowej, stosunkowo miękkiej pokrywie - pomiędzy twardymi wapieniami serii skałkowej. Od tego momentu zaczął się tworzyć i stopniowo pogłębiać obecny Przełom Dunajca przez Pieniny.