Niemal całkowicie zarośnięty obszar lotnych piasków pochodzenia fluwioglacjalnego zalegającego do głębokości 20m. Obecnie nie przypomina ona pustyni, jednak w latach 30-tych XX wieku miała powierzchnię 5km2. Genetycznie związana z
Pustynią Błędowską. Niegdyś zresztą razem nią, Pustynią Ryczowską zajmującą 1km2 i Dziadowskim Morzem koło Boru Biskupiego w okolicy Bukowna, tworzyły tzw. Wielką Pustynię Błędowską rozciągającą się na przestrzeni ok. 150km2. Żadna z nich nie jest jednak pustynią w sensie klimatycznym, gdyż swoje istnienie zawdzięczają one działalności antropogenicznej.
Na początku XX wieku z Pustyni Starczynowskiej planowano podjąć eksploatację piasków. W tym celu w roku 1922 pomiędzy Zarządem Okręgowym Lasów Państwowych w Radomiu a Koleją Piaskową Towarzystwa Hrabia Renard wespół z Towarzystwem Górniczo-Przemysłowym Będzin-Olkusz zawarto umowę. Przedmiotem eksploatacji miały zostać objęte również piaski błędowskie, jednak wszystkie te plany przerwał wybuch II wojny światowej. Zamiarów tych nie sfinalizowali także Niemcy podczas krótkiego epizodu panowania nad pustynią. Od 1949r. zaczęto ją obsadzać bardzo ekspansywną wierzbą kaspijską oraz m.in. sosną. Celem tych wysiewów była ochrona Olkusza przed nawiewaniem lotnych piasków niesionych zachodnim wiatrem.