PUSTYNIA BŁĘDOWSKA

Zwany Polską Saharą największy w Polsce obszar lotnych piasków pochodzenia fluwioglacjalnego. Nie jest to wprawdzie pustynia w sensie klimatycznym, gdyż średnia roczna suma opadów wynosi tu ok. 700mm, podczas gdy dla innych pustyń są to wielkości rzędu: Gobi - 107mm, Sahara - 21mm, Atacama - 3mm. W przeciwieństwie do nich jednak Pustynia Błędowska swoje istnienie zawdzięcza działalności antropogenicznej. Jest ona także jednym z punktów Małopolskiego Szlaku Geoturystycznego.

Początki tworzenia się Pustyni Błędowskiej przypadają na przełom trzeciorzędu i czwartorzędu. Wówczas istniały tutaj głębokie i rozległe doliny rzek, które stopniowo wypełniane były piaskiem oraz żwirem pochodzenia lodowcowego, co doprowadziło do powstania rozległego i płaskiego piaszczysto-żwirowego obszaru. Holoceńskie ocieplenie klimatu zaś spowodowało, że na terenie tym pojawiła się roślinność leśna. Na przełomie XIII i XIV wieku jednak - ze względu na rozwój górnictwa i hutnictwa rud w rejonie Olkusza wzrosło zapotrzebowanie na węgiel drzewny do opalania pieców hutniczych oraz do obudowy szybów kopalnianych (zwłaszcza sztolni odwadniających wyrobiska górnicze) - podlegała ona intensywnej wycince, co w konsekwencji - wraz z obniżeniem poziomu wód gruntowych - doprowadziło do pustynnienia i odsłonięcia piasków na przestrzeni ok. 150km2. Obszar ten zwany był Wielką Pustynią Błędowską, aczkolwiek późniejsze jego przekształcenia polegające na wysiewie m.in. wierzby kaspijskiej i sosny, spowodowały, iż do dziś pozostała z niego Pustynia Błędowska o powierzchni ok. 32km2 i prawie całkowicie zarośnięte: Pustynia Starczynowska, Pustynia Ryczowska zajmująca 1km2 i Dziadowskie Morze koło Boru Biskupiego w okolicy Bukowna.