PIEKIEŁKO KOŁO TOMASZOWA LUBELSKIEGO

Jedyny na Lubelszczyźnie rezerwat przyrody nieożywionej. Utworzony został 18 lipca 1962r. na powierzchni 2,25ha dla zachowania skupienia głazów pokaźnych rozmiarów. Znajdują się one w obrębie sztucznej budowli ziemnej w ilości 68 sztuk. W przeszłości obszar ten najprawdopodobniej stanowił miejsce kultowe, a następnie należał do gruntów dworskich.

Głazy zbudowane są z piaskowców batiatyckich - drobno- i średnioziarnistych piaskowców krzemionkowych, wśród których występują bardzo odporne na erozję twarde warstwy kwarcytowe. Początkowo ich pochodzenie wyjaśniano jako polodowcowe, jednak obecnie uważa się, że są one fragmentami miejscowych piaskowców wieku sarmackiego powstałych na przestrzeni paleogenu i neogenu w wysładzających się zbiornikach morskich. Cechują się one biało-szarą barwą z brunatno-szaro-rdzawą warstwą wietrzeniową. Niektóre z nich posiadają lśniące, przypominające "polewy" lub "skorupy ochronne", powierzchnie znane współcześnie z obszarów pustynnych. Występują one w kilku regionach Wyżyny Lubelskiej: wzgórzach ostańcowych koło Chełma, Rejowca i Piotrkowa, gdzie tworzą strop osadów trzeciorzędowych; nad górną Bystrzycą niedaleko Sulowa; przy krawędzi Roztocza koło Aleksandrówki.

Skałki w rezerwacie porośnięte są mchami i porostami. Charakteryzują się one kształtami przeważnie płaskich bloków; w wyniku wietrzenia mechanicznego bardziej odporne warstwy kwarcytowe zostały wypreparowane na ich powierzchniach w postaci listew o zmiennej grubości do 10-12cm. Na ich powierzchniach występują także różne drobne zagłębienia kilkumilimetrowej wielkości przypominające hieroglify uderzeniowe oraz miseczkowate zagłębienia o różnorodnych kształtach i wielkościach. Formy te zostały wypreparowane najprawdopodobniej w miejscach o słabszej zwięzłości. Na niektórych głazach widoczne są liczne spękania oraz ślady po próbach ich rozbijania przez człowieka.