PANIEŃSKIE SKAŁY

Grupa skałek znajdująca się w paśmie Sowińca włączona do Małopolskiego Szlaku Geoturystycznego. Odsłaniają się spod lessowej pokrywy w dolnym odcinku Wolskiego Dołu - holoceńskiego, wąskiego, stromościennego wąwozu. Dawniej nazywano je Przygrzybem lub Wolskimi Skałami, a do ich obecnej nazwy zapewne przyczynił się Ambroży Grabowski - krakowski księgarz i autor pierwszego przewodnika po Krakowie i okolicach z 1822r., dla którego były one ulubionym celem spacerów.

Kilkunastometrowej wysokości skałki zbudowane są z górnojurajskich wapieni uławiconych; tworzą one tutaj znaczne przewężenie doliny - bramę. Na obecny ich wygląd wpływ miały procesy erozyjne; obłe kształty i jamki na powierzchniach to wynik krasu, liczne spękania (przechodzące w szczeliny) - ruchów masowych. Wzdłuż pionowych i stromych spękań, często przecinających się pod kątem prostym (system ortogonalny), występuje rozwarstwianie, któremu towarzyszy rozszerzanie się szczelin ku górze. W efekcie poszczególne bloki skalne przechylają się, na połogich powierzchniach międzyławicowych - przesuwają, aż w końcu te duże odpadają i staczają się po stokach. Procesy te wraz z upływem czasu doprowadzą do całkowitego zniszczenia skałek.

Ciekawym uwagi jest także fakt gromadzenia się w szczelinach i niszach skalnych różnorodnego materiału, głównie lessu ze szczątkami roślinnymi i zwierzęcymi, dzięki którym można rekonstruować zmiany środowiska w przeciągu ostatnich kilkunastu tysięcy lat.

Niegdyś Panieńskie Skały należały do klasztoru Norbertanek zwanych Pannami Zwierzynieckimi. Jak głosi legenda, podczas najazdu Tatarów na Kraków w 1241r., zakonnice szukały tutaj schronienia przed pogonią i zostały zamienione w skały. Inne podanie zaś głosi, że skały rozstąpiły się przed uciekającymi zakonnicami, po czym zamknęły się za nimi.