SMOCZA JAMA

Jaskinia położona w obrębie Wawelu; należy do Małopolskiego Szlaku Geoturystycznego. Jej geneza związana jest z artezyjską cyrkulacją wód o podwyższonej temperaturze, co czyni ją unikatową w skali Polski. Na stropie i ścianach widoczne są duże kotły wirowe o średnicy do 2m, w obrębie których znajdują się liczne mniejsze kotły o średnicy do 30cm. Formy takie powstają w warunkach freatycznych, w efekcie okrężnej cyrkulacji wody o podwyższonej temperaturze w komórkach konwekcyjnych. Spąg Smoczej Jamy pokrywają osady klastyczne o miąższości do 2m. Są one bardzo drobnoziarniste; stanowią residuum wapieni górnej jury.

Górny otwór jaskini zlokalizowany jest w obrębie niewielkiej baszty na murze obronnym, dolny - przy bulwarze Wisły, poniżej zabudowań zamku królewskiego. Całkowita długość korytarzy wynosi 276m (udostępnionych - 81m). Składa się z dwóch części: nowej obejmującej kilka małych salek połączonych ciasnymi przełazami (na dnie salek występują mini-jeziorka, w których stwierdzono obecność wodnych zwierząt bezkręgowych) oraz starej, przez którą prowadzi trasa turystyczna.

Zwiedzanie jaskini rozpoczyna się we wspomnianej baszcie (XIX-wiecznej studni), na dnie której obudowany cegłami korytarzyk prowadzi do pierwszej sali. Jest nią rozległa komora Altha o wymiarach 10m na 6m, wysokości ponad 3m z dnem pokrytym warstwą ziemi. Kolejna sala (Grabowskiego; długości 25m, wysokości 10m) jest najobszerniejsza w całej grocie. W jej stropie widać ceglaną kopułę zasłaniającą komin prowadzący niegdyś do kolejnego otworu jaskini. W trzeciej komorze (Szyszko-Bohusza) strop podtrzymują ceglane filary. Przy jednej ze ścian znajdują się schodki prowadzące do obecnie zamurowanego otworu. Trasa kończy się krótkim obudowanym tunelem wyprowadzającym na powierzchnię tuż obok rzeźby smoka wawelskiego.