ŻYTNIA SKAŁA

Przykład górnojurajskiej budowli węglanowej powstałej - podobnie jak Skała Brodło - nad paleozoiczną intruzją magmową. Włączona do Małopolskiego Szlaku Geoturystycznego; od 31 sierpnia 1970r. jest pomnikiem przyrody nieożywionej. Po jej północnej stronie znajduje się niewielka Jaskinia Żytnia.

Żytnia Skała zlokalizowana jest na jednym z głównych pasm wzgórz zbudowanych z górnojurajskich wapieni skalistych. Wzniesienia te przedzielone są morfologicznymi obniżeniami pokrytymi zwietrzeliną czwartorzędową, a ich położenie nawiązuje do struktury paleozoicznego podłoża Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Przebiega tu bowiem strefa uskoku Kraków-Lubliniec, który przecina utwory paleozoiczne, dzieląc obszar wyżyny na blok małopolski i górnośląski. Wzdłuż strefy tego uskoku - szczególnie w brzeżnej części bloku małopolskiego - zlokalizowane są liczne intruzje, które dzięki większej odporności na wietrzenie od skał osadowych nie uległy całkowitej erozji przed późną jurą i tworzyły morfologiczne wyniesienia na dnie późnojurajskiego morza. Na nich, ze względu na wzmożoną cyrkulację wody i związaną z tym dostawę składników pokarmowych, następował intensywny rozwój cyjanobakterii i gąbek krzemionkowych, które tworzyły rafopodobne budowle węglanowe.