MIEDZIANA GÓRA

Okolice Miedzianej Góry są obszarem występowania polimineralnego złoża miedzianogórskiego, z którego wydobywano rudy miedzi, żelaza i okruszcowane pakiety iłów. Dostarczało ono surowców do produkcji miedzi, żelaza, spiżu, ołowiu, glejty i witriolu. Niewykluczone, że eksploatacja trwała już w czasach przedhistorycznych, jednak brak na to bezpośrednich dowodów. W czasach historycznych tutejsze złoże odkryto w latach 1590-92. Z wydobytej miedzi w 1593r. wykonano pokrycie dachów na Wawelu, a w XVIII wieku bito z niej monety. Od początku XVII stulecia rudy żelaza przetapiane były w wielkich piecach zlokalizowanych w dolinie górnej Bobrzy (Samsonów, Bobrza, Umer). Dokładna data powstania największej z kopalń (Zygmunt) nie jest znana; szacuje się, że jej główny szyb (Stanisław) pochodzi sprzed XVII wieku. Kopalnia czynna była do 1829r.; wprawdzie wznowiła jeszcze działalność w latach 1915-18, jednak ostatecznie zamknięto ją w 1923r.

Złoże miedzianogórskie ma charakter osadowy lub hydrotermalny, jednak jego geneza nie została całkowicie wyjaśniona. Związane jest ono z pakietem skał ilastych występujących w obrębie strefy dyslokacyjnej o rozciągłości WNW-ESE zapadającej pod kątem 45° na NNW. Strefa ta znajduje się w zachodniej części synklinorium kielecko-łagowskiego i oddziela "południową" synklinę kostomłocką (miedzianogórską) od "północnej" antykliny miedzianogórskiej; w jej spągu występują ciemnoszare wapienie oraz margle górnego dewonu, w stropie - przechodzą one ku górze w jasne mułowce i piaskowce dolnego dewonu z charakterystycznym pakietem słabo zwięzłych zlepieńców miedzianogórskich zbudowanych z otoczaków kambryjskich piaskowców kwarcytowych. Strefa złożowa ma miąższość do 10m (maksymalnie do 30m); budują ją zróżnicowane skały ilasto-pylaste o zabarwieniu popielatym, czarnym, ciemnoszarym, brunatnym, białym, czerwonym. Iły dolnej części pakietu są podobne do leżących niżej skał górnodewońskich (ciemne zabarwienie, margliste), a iły i mułki jego górnej części -