JASKINIA TWARDOWSKIEGO

Jedna z najdłuższych jaskiń Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Znajduje się w zachodniej części Skał Twardowskiego i jest najbardziej znaną ze wszystkich występujących tutaj grot. Otwór jaskini został odsłonięty podczas prac w kamieniołomie mających miejsce w drugiej połowie XIX wieku. Według legendy swoje laboratorium miał tu Pan Twardowski i odprawiał on w niej swoje magiczne praktyki.

Tworzy ona system korytarzy o długości ponad 500m i deniwelacji ok. 17m z trzema otworami wejściowymi. Być może jej częścią są: zlokalizowana poniżej Jaskinia Niska i powyżej Okienko Zbójnickie. Za głównym wejściem rozciąga się 30m długości komora o dnie opadającym w głąb. Prowadzą z niej liczne krzyżujące się odgałęzienia tworzące labirynt korytarzy. Po prawej stronie mają one charakter rur częściowo wykorzystujących szczelinę międzywarstwową. Bardzo niski korytarz w przedłużeniu sali kryje kolumny naciekowe i liczne makarony. Kolumny zostały uszkodzone przy stropie najprawdopodobniej w wyniku wstrząsów przy wysadzaniu skał w kamieniołomie na Zakrzówku. Górny poziom z lewej strony sali powstał na rozmyciu międzyławicowym; tworzy go szeroki, lecz niski ciąg. Namulisko korytarzy z lewej strony sali gliniaste, po przeciwnej zaś - piaszczyste.