ZAKRZÓWEK

Największy krakowski kamieniołom o powierzchni ponad 23ha i głębokości dochodzącej do 45m. Wydobywano tu wapienie skaliste nieuławicone, gruboławicowe i płytowe (budujące Skały Twardowskiego) oraz wody technologiczne, zyskując surowce do produkcji sody. Od września 1940r. do października 1941r. pracował tu Karol Wojtyła (późniejszy papież Jan Paweł II), o czym przypomina pamiątkowa tablica. W jej okolicy występują utwory typu caliche - produkty pedogenicznych przemian wapieni jurajskich. Kamieniołom właczony został również do Małopolskiego Szlaku Geoturystycznego.

Eksploatację w kamieniołomie Zakrzówek rozpoczęto na krótko przed II wojną światową. Prowadzono ją na czterech poziomach, ostatni osiągając po 1957r. Materiał wykorzystywany był przez te same przedsiębiorstwa, które użytkowały kamieniołom Kapelanka. Wydobycie zakończono w 1991r., osiągając poziom wód gruntowych na głębokości 180m n.p.m. (napotykano je tutaj w różnych miejscach na rzędnych 186-207m n.p.m.). Od tego czasu kamieniołom zaczął wypełniać się wodą, tworząc jednocześnie akwen blisko centrum Krakowa i najpiękniejsze nurkowisko w Polsce.

Kamieniołom Zakrzówek położony jest we wschodniej części zrębu o tej samej nazwie zbudowanego z górnojurajskich wapieni uławiconych. Trzeciorzędowa działalność erozyjna doprowadziła do powstania w nich rozległego systemu jaskiń posiadającego połączenie z Wisłą. Obok nich kras podziemny reprezentują także studnie i kominy. Za powstanie wszystkich tych form odpowiadają wody płynące po powierzchni wapiennych masywów zbudowanych głównie z węglanu wapnia. W atmosferze woda "wychwytuje" dwutlenek węgla, tworząc kwas węglowy, który rozpuszcza skałę wapienną. Wówczas istniejące wcześniej w skale szczeliny powiększają się i powstaje skomplikowany układ kanałów podziemnej cyrkulacji wody. W obrębie systemu odwodnienia krasowego wyróżnić można dwie odmienne strefy: wadyczną (powyżej zwierciadła wód podziemnych; przepływ zgodny z grawitacją) oraz freatyczną (w całości wypełniona wodą, która przemieszcza się w zmiennych warunkach hydrotermalnych).