W najwyższych partiach wapieni górnej jury występują silnie porowate, epigenetyczne utwory krzemionkowe o nieregularnych kształtach. Nieraz tworzą one wypełnienia gniazd, naskorupienia na ich powierzchniach ciosowych, a także na powierzchni abrazyjnej; czasem mają formę obwódek na krzemieniach. Nie są one związane z określoną facją wapieni; "preferują" strefy przyuskokowe w przystropowych partiach osadów jurajskich. Wskazuje to na ich czas powstania - trzeciorzęd, kiedy w wyniku ruchów tektonicznych utworzył się zrąb Zakrzówka, a strefami uskokowymi prawdopodobnie były prowadzone ciepłe roztwory hydrotermalne, z których wytrąciła się epigenetyczna krzemionka.
Występujące na obszarze Skał Twardowskiego wapienie pozyskiwano już od czasów średniowiecza. Niekorzystnymi zjawiskami towarzyszącymi eksploatacji były częste podtopienia łomów (szczególnie tych zlokalizowanych po zachodniej stronie zrębu Zakrzówka) i tereny podmokłe je otaczające. O sukcesie tych przedsięwzięć zdecydowały jednak jakość kopaliny, łatwa dostępność do nich oraz lokalizacja. Wapienie wykorzystywano jako kamień budowlany i kruszywo łamane, w drugiej połowie XIX wieku zaś wydobywano go do budowy umocnień obszaru warownego i obronnego austriackiej twierdzy Kraków. Jednak najsilniej eksploatacja rozwijała się w XX wieku, gdy skały wykorzystywano w przemyśle chemicznym, wapienniczym, cementowym oraz - jak wcześniej - jako kamień budowlany i kruszywo łamane. W latach 40-tych ubiegłego stulecia wapienie wykorzystywali nawet Niemcy do fortyfikowania Krakowa.
Do dziś po zachodniej stronie Skał Twardowskiego zachowały się stare, zarośnięte łomy; po północnej - kamieniołom o tej samej nazwie ze ścianą dochodzącą do 20m wysokości z częściowo zachowaną infrastrukturą. Najbardziej spektakularne są jednak nieczynne wyrobiska zlokalizowane po wschodniej stronie wykorzystywane dziś do celów wspinaczkowych i nurkowania -
Kapelanka oraz
Zakrzówek.
Copyright 2011-2024 bohun
Wykorzystywanie materiałów zamieszczonych w Geotydzie
bez zgody właściciela praw autorskich jest zabronione