Dolina Szklarki Dolina Szklarki Martwica wapienna Skałki karbońskie

DOLINA SZKLARKI

Najdłuższa - licząca 9km - dolina należąca do Parku Krajobrazowego Dolinek Krakowskich. W przeważającej części zajęta przez zabudowę Szklar. Najciekawszy jest jej dolny, zalesiony odcinek; dolina staje się tu głęboka, kręta i wyraźnie przewężona, a na jej zboczach obok białych górnojurajskich wapieni równolegle ukazują się szare wapienie dolnokarbońskie. Jest to wynikiem pocięcia tego obszaru licznymi uskokami o przebiegu równoleżnikowym powstałymi w trzeciorzędzie. Pośród południowych zabudowań wsi Jerzmanowice znajduje się obudowane wywierzysko - Źródło Pióro. W centralnej części Szklar zaś - uważana za jeden z najokazalszych ostańców zboczowych górująca prawie 50m ponad dnem doliny - Skała Brodło, a na południu wsi - ze względu na wystąpienia specyficznej odmiany wapieni - utworzono punkt Małopolskiego Szlaku Geoturystycznego. Dodatkowo przez dolną część doliny przebiega oznakowana na żółto Ścieżka Dydaktyczna Doliny Racławki rozpoczynająca się w Dolinie Racławki.
Południowa część Szklar charakteryzuje się występowaniem specyficznego wykształcenia osadów górnojurajskich. Powszechne są tu bowiem wapienie płytowe z niewielkimi biohermami gąbkowymi, których obecność sugeruje miejsce powstania - lokalne zapadlisko tektoniczne. Ulokowane jest ono między Żarami a Będkowicami i pokrywa się z przebiegiem rozłamu Kraków-Myszków rozdzielającego dwa paleozoiczne bloki: małopolski oraz górnośląski. W strefach krawędziowych tych bloków występują liczne intruzje, a samo zapadlisko otoczone było wyniesieniami na których następował wzrost - odmiennych od występujących tutaj - rozległych budowli węglanowych.
16 listopada 1998r. w dolnej części Doliny Szklarki utworzono stanowisko dokumentacyjne. Ochroną objęto odsłonięcie martwicy wapiennej powstałej ok. 8000-2700 lat temu w wyniku wytrącania się węglanu wapnia z wody i osadzania go na przeszkodach utrudniających jej swobodny przepływ. Wyróżniono dwa typy skały: stosunkowo twardą i zwięzłą bez wyraźnego warstwowania z odciskami liści, odlewami gałęzi, skorupkami małży i ślimaków oraz - zwaną miałem martwicowym - odmianę sypką z wyraźnym warstwowaniem. Podczas powstawania martwica utworzyła w dnie doliny kilkumetrową warstwę, która później została rozcięta przez płynący potok, co z kolei doprowadziło do uformowania teras pokrywających dolne fragmenty zbocza doliny. Podobne odsłonięcie występuje w Dolinie Racławki; jest ono tam znacznie większe i widoczne są w nim oba typy martwicy.
źródło informacji
Copyright 2011-2024 bohun

Wykorzystywanie materiałów zamieszczonych w Geotydzie
bez zgody właściciela praw autorskich jest zabronione
FUNDACJA ŚWIAT AKTUALNOŚCI O KRAINIE MAPA LEGENDA ODKRYWANIE LOKACJE A-F LOKACJE G-Ł LOKACJE M-Ś LOKACJE T-Ż GALERIA ZARYS HISTORYCZNY BUDOWA GEOLOGICZNA TABELA STRATYGRAFICZNA Geotyda na Facebooku Gmina Wielka Wieś Gmina Alwernia