SYLUR

Dwudzielny okres rozpoczęty przed 440mln lat; zakończony - 410mln lat temu. Nazwany od celtyckiego plemienia Sylurów zamieszkującego dawniej Anglię i Walię.

Organizmy żywe stanowiły kontynuację świata zwierzęcego znanego z ordowiku. Bujnie rozwijały się koralowce i liliowce; pojawiły się też wtedy ryby, a w późnym sylurze - pierwsze rośliny naczyniowe (psylofity). Największe znaczenie jako skamieniałości przewodnie mają graptolity, których kolonie uległy zredukowaniu do pojedynczej gałązki. Ważną rolę odegrały ramienionogi zawiasowe, korale denkowe i czteropromienne, małżoraczki, a także konodonty. Znaczenie skałotwórcze "przypadło" jamochłonom, liliowcom oraz rzadziej - głowonogom.

Aż do połowy ludlowu w "polskim" odgałęzieniu geosynklinalnym synkliny śródeuropejskiej panowały warunki głębokomorskie. W górnym ludlowie i postludlowie nastąpiła nagła zmiana sedymentacji, a na odsłoniętych obszarach - silniejsza erozja. Miało to związek z nasileniem się ruchów orogenezy, w wyniku której powstała struktura kaledońska o słabych deformacjach fałdowych. Na jej przedpolu trwała sedymentacja w stopniowo zanikającym zbiorniku (Łysogóry). Obszar platformowy zaś już od wczesnego ludlowu był kompensacyjnie obniżany, co miało związek z działalnością orogeniczną w sąsiedniej geosynklinie. Pod koniec syluru zaczęły łączyć się dwa sąsiednie kontynenty - Baltika i Laurencja, a rozdzielający je Ocean Iapetus ulegał likwidacji, w związku czym powiększył się lądowy obszar Polski.